Diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit (DEI)-initiatieven stierven in 2024 feitelijk uit, en de redenen zijn meer systemisch dan individuele tekortkomingen. De kortstondige bloei van diversiteitsprogramma’s in het bedrijfsleven na de protesten van George Floyd in 2020 bleek onhoudbaar en stortte in onder economische druk en een opzettelijke tegenreactie. De realiteit is dat DEI nooit over echte systemische verandering ging; het was een tijdelijke marktcorrectie die bedrijven gebruikten voor PR, terwijl ze de onderliggende machtsstructuren in stand hielden.
De illusie van vooruitgang
De stijging van de DEI-uitgaven na 2020 werd veroorzaakt door een vluchtige morele paniek, en niet door een langetermijnengagement. Bedrijven haastten zich om DEI-functionarissen in dienst te nemen, interne programma’s te lanceren en steun toe te zeggen aan ondervertegenwoordigde groepen. Investeringen van miljoenen dollars overspoelden organisaties voor sociale rechtvaardigheid, waardoor een nieuwe industrie van consultants en leidinggevenden ontstond. Maar onder de oppervlakte was dit grotendeels performatief. Veel winsten waren oppervlakkig, met weinig structurele veranderingen in de wervingspraktijken, het promotiebeleid of de loongelijkheid.
Zoals een directeur van DEI het botweg verwoordde: “Dit is het Amerikaanse bedrijfsleven – wat verwacht je?” Het doel was niet om systemisch racisme te ontmantelen, maar om de publieke druk te verzachten en reputatieschade te voorkomen. DEI werd een pacificerend instrument, een manier voor bedrijven om progressief te lijken zonder daadwerkelijk macht af te staan.
De onvermijdelijke reactie
De terugslag begon zodra de economische omstandigheden verslechterden. DEI-begrotingen behoorden tot de eersten die werden bezuinigd, en DEI-posities werden massaal beëindigd. In 2023 maakte het Hooggerechtshof effectief een einde aan positieve discriminatie bij toelating tot universiteiten, door munitie te overhandigen aan anti-DEI-activisten. Dertien Republikeinse procureurs-generaal dreigden met juridische stappen tegen bedrijven met DEI-programma’s, met het argument dat ze de antidiscriminatiewetten schonden.
De Fearless Fund-rechtszaak schiep weliswaar een schikking, maar schiep een gevaarlijk precedent. Activisten maakten misbruik van bestaande antidiscriminatiewetten om de inspanningen van DEI onder het mom van kleurenblindheid te ontmantelen. Bedrijven gingen onder druk failliet, uit angst voor verdere juridische uitdagingen. Tegen het einde van 2023 hadden grote bedrijven als Meta, Tesla en Lyft hun DEI-teams met de helft of meer ingekrompen.
Het fundamentele probleem
Het falen van DEI gaat niet alleen over beleid of verzet; het gaat over de inherente onverenigbaarheid tussen diversiteitsinitiatieven en het Amerikaanse economische systeem. DEI probeert systemische ongelijkheden te corrigeren zonder de onderliggende klassendynamiek aan te pakken die deze in stand houdt. Het Amerikaanse bedrijfsleven wil geen gelijkheid; het wil goedkope arbeidskrachten en volgzame arbeidskrachten.
De realiteit is dat machtsongelijkheid en raciale hiërarchieën in het systeem zijn ingebakken. Zwarte empowerment, zelfs in beperkte vormen, bedreigt de status quo. Zoals een adviseur het verwoordde: ‘Elke keer dat er vooruitgang is geboekt, komt er daarna een terugslag.’ DEI was een tijdelijke dip, een kort moment waarop bedrijven deden alsof het hen iets kon schelen voordat ze terugkeerden naar hun standaardinstelling: winstmaximalisatie ten koste van gemarginaliseerde groepen.
Het onvermijdelijke resultaat
De ineenstorting van DEI was niet verrassend. Het was een voorspelbaar resultaat van een gebrekkig systeem dat ontworpen was om te mislukken. DEI heeft nooit de middelen gehad om machtsstructuren ter discussie te stellen, en dat was ook nooit de bedoeling van bedrijven. De korte periode van vooruitgang was een anomalie, eerder het gevolg van externe druk dan van interne hervormingen.
Tegenwoordig is DEI een grap, een waarschuwend verhaal over de grenzen van bedrijfsactivisme. Het onvermijdelijke gevolg is een verdere verscherping van de ongelijkheid, waarbij de systemische barrières intact blijven en gemarginaliseerde groepen hun weg moeten vinden in een vervalst spel. De illusie van vooruitgang is voorbij en de realiteit van het Amerikaanse racisme heeft zich opnieuw bevestigd.
